وزیری که دارد وزارت‌خانه‌اش را کشف می‌کند

مظاهر گودرزی: «من مسئول حفاظت از مقبره کوروش هستم»، این جمله‌ از طرف عزت‌اله ضرغامی درحالی مطرح شد که خیلی‌ها سفر وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به پاسارگاد را به او یادآوری کردند، طوری‌که به‌گفته اردشیر اروجی، مدیرکل سابق برنامه‌ریزی سازمانِ وقت میراث فرهنگی و گردشگری در گفت‌وگو با خبرآنلاین: «ضرغامی در سفری به مقبره کوروش در پاسارگاد، در پاسخ به کشاورزان می‌گوید اجازه می‌دهیم در این منطقه از چاه‌های کشاورزی استفاده کنید، درحالی‌که در آن منطقه به‌دلیل برداشت بیش از حد آب زمین نشست دارد، اصلاً مگر تخصص شما کشاورزی است، شما باید از جایگاه میراث فرهنگی حرف بزنید، کشاورزی خودش وزیر و وزارتخانه دارد.»

وزیر دموکرات نما

عدم شناخت ضرغامی نسبت به میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از همان ابتدا که در این وزارتخانه قبول مسئولیت کرد مورد انتقاد قرار گرفت، انتقادی که شاید بیراه هم نباشد، کسی‌که سال‌ها در صدا و سیما مسئولیت داشته بعد از رد صلاحیت در انتخابات ریاست‌جمهوری مسئول یک وزارتخانه حساس شد، وزارتخانه‌ای که با تاریخ ایران زمین ارتباط دارد. اروجی در واکنش به این مسئله بیان می‌کند: «آقای ضرغامی هنوز در مرحله شناخت میراث فرهنگی است، البته با این تفاوت که یکی از ویژگی‌های او این است که خودش را آدم همه چیز دانا می‌داند، درحالی‌که مدیریت میراث فرهنگی یک کشور چندین هزار ساله مانند ایران نیاز به تامل و دقت دارد.»

مدیر کل سابق میراث فرهنگی استان تهران ادامه می‌دهد: «آقای ضرغامی همان ابتدا که وزیر شد تعدادی نشست‌های صبحانه‌ای برگزار کرد اما همان‌طورکه گفتم چون خودشان را همه چیز دانا می‌دانند گمان کرد که این نشست‌ها فایده ندارد، این‌که کسی بخواهد میراث فرهنگی یک کشور چندین هزار ساله را تنهایی اداره کند ناشی از همان ویژگی همه چیز دانای ایشان است، آقای ضرغامی خودش را دموکراتیک نشان می‌دهد درصورتی‌که در نهایت همان نقشه‌ای که از اول در ذهن داشته اجرا می‌کند.»

ضرغامی هفت حوض را تبدیل به هفت باغچه کرد!

یک از نقدهایی که همواره در دوره مسئولیت ضرغامی در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مطرح شده انتخاب مدیران وزارتخانه است، طوری‌که به‌نظر می‌رسد مدیران سابق صدا و سیما به وزارتخانه میراث فرهنگی کوچ کرده‌اند. اردشیر اروجی با یادآوری این انتقاد بیان می‌کند: «اقدامات ایشان از همان اول سر و صداهای زیادی ایجاد کرد، مثلاً کسی که شایستگی نداشت به عنوان رئیس موزه فرش انتخاب کرد، همین فرد اندیشه معماری یک اثر را خراب کرد، یعنی اثر هفت حوض را تبدیل به هفت باغچه کرد، همان موقع همه گفتند این فرد شایستگی ندارد ولیکن ایشان به کار خودش ادامه دارد.»

مشاور رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی ادامه می‌دهد: «بقیه انتخاب‌های ایشان هم همین ویژگی را داشت، مثلاً آقای دارابی را به عنوان معاون میراث فرهنگی انتخاب کرد، ایشان آدم خوبی هستند اما در صدا و سیما تخصص دارند، در این انتخاب هم آقای ضرغامی عدم تخصص‌گرایی خودش را نشان داد، به‌جای این‌که حداقل معاونت‌های تخصصی را از افراد متخصص انتخاب کند آقای دارابی را انتخاب کرد که هیچ تخصصی در میراث ندارند. بنابراین یکی دیگر ایرادات مهندسضرغامی در انتخاب مدیران خودش بود، طوری‌که در وزارت میراث فرهنگی و گردشگری به بچه‌های صدا و سیما میدان داد درحالی‌که شایسته‌سالاری باید از درون میراث فرهنگی شروع می‌شد، کسانی‌که سال‌ها زحمت کشیدند آن‌ها بایستی در این معاونت‌ها و پست‌ها به‌کار گرفته می‌شدند.»

طرح جنجالی باستان‌شناسی در مجلس و وزیری که خواب بود

یکی از بحث‌برانگیزترین اقدامات در حوزه وزارتخانه میراث فرهنگی، گردگشری و صنایع دستی، طرح جنجالی مجلس درباره باستان‌شناسی بود، طرحی که خیلی‌ها معتقد بودند باستان‌شناسی ایران را به دوره قاجار برمی‌گرداند، اما مدیرکل سابق برنامه‌ریزی سازمان میراث فرهنگی معتقد است وزارتخانه باید از همان ابتدا هوشمند عمل می‌کرد و اجازه نمی‌داد چنین طرح جنجالی مطرح شود.

اروجی بیان می‌کند: « زمانی‌که مشاور رئیس سازمان بودم آن موقع معاون پارلمانی نداشتیم اما رابطه عمیقی با کمیسیون فرهنگی در مجلس داشتم، طوری‌که تمام طرح‌هایی‌که قرار بود در خصوص میراث فرهنگی در کمیسیون مطرح شود من خبردار می‌شدم، اما در ماجرای طرح مجلس درباره باستان‌شناسی و خرید و فروش اشیای تاریخی وزارت آقای ضرغامی ابراز بی‌اطلاعی کرد، درصورتی‌که وزارتخانه معاون پارلمانی دارد.»

او ادامه می‌دهد: «وزارتخانه باید همان ابتدا از طرح مجلس مطلع می‌شد و با همانگی جلوی آن را می‌گرفت، تا این همه حاشیه برای کشور ایجاد نمی‌شد، سر این ماجرا لطمه بزرگی به وجه فرهنگی کشور وارد شد آن هم برای این‌که نهاد تخصصی خواب بود. جالب این‌که آقای ضرغامی می‌گوید از رسانه‌ها متوجه طرح شده است، اگر این‌طور است باید معاون پارلمانی وزارتخانه را محاکمه کند، چراکه چنین طرحی در مجلس در حال تهیه است اما وزارتخانه خبر ندارد، بنابراین من فکر می‌کنم ایشان یا واقعاً از طرح مجلس خبر داشتند اما دارند کتمان می‌کنند که این خیلی بد است، یا واقعاً خبر نداشتند که باز هم ایراد دارد چراکه در مجلس معاونت پارلمانی دارند.»

صنایع دستی جایی در وزارتخانه ندارد

در کنار همه این انتقادها برخی کارشناسان معتقدند در وزارتخانه آقای ضرغامی، صنایع دستی هیچ جایگاهی ندارد. دراین‌باره حجت‌اله مرادخانی، کارشناس این حوزه می‌گوید: «در ده ماه گذشته که آقای ضرغامی به عنوان وزیر فعالیت خودش را آغاز کرده تاکنون هیچ جلسه‌ای با فعالان و هنرمندان صنایع دستی در دفتر خود نداشته است، درحالی‌که با بسیاری از مدیران لشگری و کشوری و نمایندگان مجلس با موضوع ویراث فرهنگی نشست‌های متعدد داشته و ادامه دارد.»

او ادامه می‌دهد: «کمرنگ بودن صنایع دستی در لایحه بودجه ۱۴۰۱ به‌طور ویژه مشهود است، انگار این حوزه چندان در اولویت وزارتخانه نیست. در اولین نشست خبری وزیر شرایط به همین منوال بود، در طول ۲ ساعت و نیم گفت‌وگوی مهندس ضرغامی با رسانه‌ها وی تنها در پاسخ به سوالی درخصوص صنایع دستی خیلی کوتاه به این حوزه پرداخت، گفتمان‌ها مجموع بینش یک گروه است که از طریق واژگان، گفتار و نوشتار آن‌ها نهادینه شده و بر افکار عمومی تاثیر می‌گذارند و کنش‌ها را شکل می‌دهند، وقتی صنایع دستی در گفتمان وزیر میراث فرهنگی کشور جایگاهی ندارد در نتیجه می‌توان تحلیل کرد که در اقدامات و فعالیت‌های وی و کلیت زیر مجموعه‌اش هم شرایط به همین منوال است، با این شرایط نمی‌شود دورنمای روشنی برای صنایع دستی ایران و فعالان آن متصور بود.»

وزیر پر حاشیه

آن‌طورکه به‌نظر می‌رسد در این مدت آن‌چه بیشتر از هر چیزی از وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دیده شده حواشی او است. طوری‌که اورجی در پایان بیان می‌کند: «به نظرم در تمام این مدت ایشان یک وزیر حاشیه‌ساز است، حتی نشست خبری اخیر ایشان را توجه کنید فرم برگزاری نشست از یک رئیس جمهور هم بالاتر بود، چراکه دنبال حاشیه هستند، یا حاشیه‌ای که درباره دست گرفتن آن ظرف تاریخی ایجاد کرد، اصلاً ضرورت ندارد شما این ظرف را دست بگیرید، بنابراین حاشیه‌های زیادی دارد، درحالیکه ایشان باید خادم ملتی باشد که میراث فرهنگی یک کشور چند هزار ساله را به او سپرده‌اند، باید امانت‌دار این میراث باشد، خیلی مسئولیت سنگینی است، اما ایشان این مسئولیت را قبول کرده درحالی‌که بی‌توجه از کنار آن عبور می‌کند.»